Voorzitter Tessa Augustijn van de fractie van GroenLinks in de gemeenteraad van Barendrecht heeft 'Zorg' tot het centrale thema gekozen bij de Algemene Beschouwingen op maandag 27 juni 2011.
Algemene Beschouwingen 2011
Zorg; dat is het centrale thema voor de GroenLinks-fractie bij deze algemene beschouwingen.
Met het aantreden van een nieuwe regering in 2010 is ingezet op een veelheid aan taken die vanuit de Rijksoverheid worden overgeheveld naar gemeenten. Met name op het gebied van zorg trekt de landelijke overheid zich terug.
Neem het Persoonsgebonden Budget (PGB). De afgelopen jaren hebben mensen met een beperking meer regie over hun leven gekregen. Ze kregen de mogelijkheid zelf zorg in te kopen. Mensen die, dankzij het pgb, nog thuis kunnen wonen zonder of met partner, zorg op maat krijgen die ze zelf in kunnen laten vullen door mensen waar zij zich prettig bij voelen, een baan hebben waarmee ze invulling aan hun leven kunnen geven en een sociaal leven kunnen leiden dat hen welzijn verschaft. Deze mensen worden de dupe van de kabinetsplannen om het persoonsgebonden budget vanaf volgend jaar drastisch in te perken.
Neem de Wajong. In de plannen van het kabinet wordt de Wajong per 1 januari 2012 beperkt en alleen toegankelijk voor jongeren die volledig “duurzaam” arbeidsongeschikt zijn. Het woord duurzaam wordt hier gebruikt om te onderstrepen dat er geen verandering in hun positie is te verwachten. Deze regeling blijft naar verwachting uitgevoerd worden door het UWV. De overige nieuwe instroom, arbeidsgehandicapten die niet volledig (“duurzaam”) arbeidsgehandicapt zijn, wordt onderdeel van de regeling of wet werken naar vermogen en zal zich bij de gemeente melden.
Uit cijfers van 2009 van de VNG blijkt dat werkende Wajongers, zo’n 24% van het totaal, voor meer dan de helft (53%) bij een sociale werkvoorziening werken.
De Wet op de Sociale Werkvoorziening (kort WSW). Het bestuursakkoord tussen het Rijk en gemeenten heeft juist op dit punt de nodige discussie opgeleverd. Dit akkoord zoals onze regering het graag had ingevuld, heeft rampzalige gevolgen voor de werk- en inkomenszekerheid van arbeidsgehandicapten in Nederland. Hun plek in de sociale werkvoorziening staat op de tocht en er is een grote kans dat zij onbegeleid aan de slag zullen moeten op de (commerciële) arbeidsmarkt. Vervolgens, als dat allemaal geen soelaas heeft geboden, zullen zij in de bijstand belanden.
Mensen die door hun leeftijd, gebrek aan beroepskwalificatie, een handicap niet zo maar aan een baan komen, worden geconfronteerd met maatregelen die hen naar onze mening niet verder helpen maar wegzetten.
Voorzitter, laat ik duidelijk zijn. Het samenvoegen van een aantal regelingen en wetten op het gebied van inkomensvoorziening voor mensen die daar structureel dan wel tijdelijk niet voor kunnen zorgen, juichen wij toe. Versnippering van allerlei regelingen zorgt er voor dat burgers door de bomen het bos niet meer zien en zorgt voor onnodige bureaucratie. Daarvan zijn wij geen voorstander.
Wel zijn wij van mening dat wij voor onze medemens voor wie zwaar weer te verwachten is moeten zorgen. Zorgen dat zij goed en zelfstandig kunnen functioneren en participeren. Het liefst op alle gebieden van het leven, maar in ieder geval op die onderdelen die voor hen nog mogelijk zijn.
Voorzitter, de hiervoor geschetste ontwikkelingen zullen een beroep doen op ons als gemeenteraad om verder te kijken dan alleen partijpolitieke overwegingen en de nodige creativiteit van ons vragen. Wij zullen voor een aantal moeilijke keuzes worden gesteld, waarbij wij een vuist moeten maken om er het beste voor onze burgers uit te halen of in ieder geval met een oplossing te komen die voor onze burgers de best mogelijke is.
Barendrecht is wat de hiervoor geschetste problematiek betreft, een gemeente die er gunstig voor staat. Wij zijn een relatief welvarende gemeente met een lage werkloosheid en een nog lager aantal bijstandsgerechtigden. Daar mogen we trots op zijn. Het is echter niet zo dat we er vanuit moeten gaan dat we deze positie kunnen behouden.
Vanuit de regio vestigen meer mensen zich in Barendrecht zonder dat zij een bron van inkomsten hebben. Zij doen meteen een beroep op ons vangnet. Het weigeren van deze mensen aan de gemeentepoort kan niet. En laat duidelijk zijn dat GroenLinks een dergelijke oplossing ook niet acceptabel vindt.
Daarnaast is er de kredietcrisis, die nog steeds niet is uitgewoed. Nog steeds zijn er mensen die niet door middel van werk in hun dagelijks onderhoud kunnen voorzien. Zodra de periode van WW, en ook die periode wordt steeds korter, achter de rug is, kloppen deze mensen aan bij de gemeente voor een uitkering. Hoewel Barendrecht een duidelijk beleid heeft ten aanzien van de verstrekking van een bijstandsuitkering en de voorwaarden waaraan men moet voldoen, zal ook hier de toestroom niet tegengehouden kunnen worden.
GroenLinks is van mening dat juist met de grotere uitgaven op dit vlak in de komende tijd stevig rekening gehouden dient te worden.
Van het college hebben wij inmiddels vernomen dat er op dit moment gewerkt wordt aan een visie voor de sociale zekerheid. Hierbij wordt meegenomen het opzetten van leerwerkbedrijven, werkgeversbenadering etc. En er wordt gewerkt aan een nadere financiële analyse. Initiatieven die vooral vanuit een beleidsbenadering worden ingezet.
Wij missen die visie node. Maar wat wij nog meer missen op dit punt is passie. De passie van waaruit dit college deze problemen benadert. Die passie die goed te zien is, als het gaat om het jeugddossier. Bent u van mening dat mensen die tot op heden via de WSW werken, dat ook bij ‘gewone’ werkgevers kunnen of heeft u daar een andere zienswijze op? Vindt u dat de gemeente werkgevers in Barendrecht moet stimuleren om zich meer in te spannen mensen met een arbeidshandicap aan te nemen?
GroenLinks ziet, om gelijk dan ook onze zienswijze te geven op de vragen die wij u stellen, niet veel heil in het inzetten van Wsw-ers bij gewone bedrijven. Zeker de groep die veel aandacht en begeleiding nodig heeft, zal door het bedrijfsleven niet snel of helemaal niet aan een baan geholpen worden. Wellicht dat er een kleine 10 procent, en dan schatten we het nog hoog in, uiteindelijk een min of meer vast dienstverband bij een ‘gewone’ werkgever zal krijgen.
Wat GroenLinks betreft geven wij een bonus aan die werkgevers in Barendrecht die mensen uit de Wsw aan werk helpen. De wijze waarop die bonus wordt ingevuld, daarover willen we graag in de komende periode met het college, maar zeker ook met de andere fracties, van gedachten wisselen. En wat mijn fractie betreft doen we dat niet alleen voor de groep Wsw-ers maar ook voor andere groepen die op inkomensondersteuning van de gemeente zijn aangewezen.
Dat zal ons in eerste instantie welllicht geld kosten. Op de lange termijn zullen de betreffende burgers, de bedrijven die mensen in dienst nemen en ook de gemeente er beter van worden; een win-win-win- situatie.
Over de groep ouders met gehandicapte kinderen en de groep ouderen met grote zorgbehoeften die een beroep doen op zorg via het pgb, hebben wij echt grote zorgen. GroenLinks vindt dat wij als gemeenschap deze mensen niet in de kou moeten laten staan. Wij roepen dan ook op om alles in het werk te stellen om deze groepen mensen geen kind van de rekening te laten worden van de bezuinigingsdrift van onze rijksoverheid. In het geval er dan werkelijk gekozen moet worden hoe om te gaan met onze schaarse financiële middelen, zal onze eerste keuze bij deze kwetsbare groepen liggen.
Voorzitter,
Het college geeft in haar meerjarenprogramma aan de Barendrechtse burgers meer zelfredzaam te willen laten zijn. Wat het college precies onder zelfredzaamheid verstaat is niet uitgewerkt. In het eerste jaar van deze collegeperiode is er een oriënterende vergadering geweest van college met gemeenteraad, maar er is nog geen concrete invulling gegeven aan het begrip zelfredzaamheid.
Zelfredzaamheid komt uit de gezondheidszorg en kent twee componenten:
- het vermogen om dagelijkse algemene levensverrichtingen zelfstandig te kunnen doen en
- het vermogen om sociaal te functioneren.
Vanuit deze definitie is het een mooi streven van het college om elke burger zelfredzaam te laten zijn. Alleen bij de wijze waarop het college de Barendrechtse burgers sociaal activeert zodat ze zelfredzaam worden, stelt GroenLinks grote vraagtekens. In de ombuigingen van de begroting 2011 en in de Voorjaarsnota 2011 zijn forse bezuinigingen opgenomen die juist die instanties treffen die de sociale activering van burgers moeten begeleiden. Ook worden deze burgers niet ontzien in andere bezuinigingen die ten laste van de gemeente komen.
GroenLinks constateert dat er minder geld is voor jongerenwerk. Dit is nou juist zo’n onderdeel waarbij signalering van vroegtijdige uitval plaats moet vinden, zodat burgers op een veel later tijdstip niet terug hoeven te vallen op hulpverlening.
Ook zien wij dat ouderenwerk minder vanuit de gemeente word ondersteund. Ook hier hebben we te maken met een groep die gestimuleerd moet worden om zelfredzaam te blijven.
Beide groepen worden ook getroffen door het versoberen van de WMO. Via de landelijke overheid krijgt de Barendrechtse burger te maken met het verminderen van het persoonsgebonden budget, aanpassing van de AWBZ en de nieuwe regeling Werken naar vermogen. De groep die in het gemeentebeleid werd ‘gespaard’ krijgt nu via deze ‘Rijks’-weg te maken met een grotere hulpvraag. Immers, zij krijgen zelf minder middelen tot hun beschikking.
De wijze van ingrijpen die de gemeente en de overheid op dit moment volgen, heeft naar de mening van mijn fractie een hoofdzakelijk financieel karakter en niet tot doel om burgers structureel naar een situatie van zelfredzaamheid te leiden. De beste weg is nog altijd de weg der geleidelijkheid: schakel over van een reactief beleid (helpen als er een hulpbehoefte is) naar een proactief beleid (voorkomen dat er een hulpvraag komt) en help degenen die hulp behoeven om in een situatie van zelfredzaamheid te komen via een op maat gesneden traject met voldoende middelen.
En zorg voor een geïntegreerde aanpak op gemeenteniveau, waardoor efficiency behaald kan worden over de instanties heen, en de burger sneller sociaal geactiveerd is. Op de korte termijn levert dit de gemeente misschien geen of een geringe besparing op, maar op de langere termijn werpt dit zeker zijn vruchten af.
Deze gemeente heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Per definitie gaat dat naar onze mening gepaard met de sociale kant van onze samenleving (people in de 3 p’s van duurzaamheid, te weten people, planet, profit) en lange termijn denken. Immers, zorgen dat mensen langdurig in hun eigen onderhoud kunnen voorzien is een duurzame inzet van mensen en middelen. Durft de gemeente deze uitdaging aan?
Ook doet GroenLinks een beroep op het creatieve vermogen van het college en aanvullend die van onze gemeenteraad, onze maatschappelijke organisaties en bedrijven.
Deze gemeente is nog steeds één van de sterkste economische gemeenten van Nederland. Ondanks de crises is het aantal ondernemingen nog aanzienlijk. In de komende vijf jaar zullen deze ondernemingen de gevolgen van de vergrijzing gaan ervaren, doordat de babyboomers 65 jaar worden. Wie gaan deze vacatures opvangen? Of zullen onze ondernemingen vanwege personeelstekort gaan uitwijken naar de opkomende landen waar een groot potentieel aan arbeiders staat te trappelen om werk te krijgen? De oplossing van GroenLinks is om hier tijdig op in te springen door burgers uit de genoemde groepen nu te activeren zodat zij over een paar jaar in staat zijn om deze vacatures in te vullen. Dat is een win-win-situatie voor meerdere partijen en in onze ogen het onderzoeken waard.
Voorzitter,
Ik ben mijn beschouwingen begonnen met de melding dat zorg het centrale thema is voor GroenLinks.
Tot nu toe heb ik het gehad over de menselijke of ‘people’-kant van duurzaamheid. Hoe zit het met de economische en ecologische invalshoek? Welke ambities heeft het college op dit vlak en waarom zien wij deze niet terug in de Voorjaarsnota? Mijn fractie is teleurgesteld. Teleurgesteld over de uitvoering van de toezegging tijdens de begrotingsbehandeling dat alle collegevoorstellen voorzien zouden worden van een duurzaamheidsparagraaf. Voorzitter, wanneer gaat het college hier daadwerkelijk invulling aan geven?
GroenLinks vraagt zich af of de gemeente Barendrecht bekend is met het initiatief van o.a. de VNG: duurzaamste gemeente 2011? Hierbij buigt onder de leiding van Herman Wijffels een vijfkoppige jury zich over alle duurzame gemeentelijke initiatieven. Iedere gemeente in Nederland kan daar duurzame initiatieven onder de aandacht brengen en zo de ‘duurzaamste gemeente van 2011’ worden. Maar ook zijn er initiatieven van andere gemeenten te vinden waar voor Barendrecht vast nog wel iets te leren is.
http://duurzaamstegemeenteprijs.nl
Als laatste punt wil ik het hebben over de gemeentelijke organisatie. Uit de onderzoeken van de accountant blijkt dat de gemeentelijke organisatie ‘lean and mean’ is, om het in goed Nederlands te zeggen. Er zijn nogal wat verschillende wijzen waarop aan deze woorden een Nederlandse draai gegeven wordt; sluw en goedkoop, strak en gemeen. Wat ons betreft gaat het bij ‘lean and mean’ om lenig en goed doordacht.
Met de opgaven waar de gemeentelijke organisatie voor gesteld wordt en zal worden, is er grote behoefte aan zo’n lenige en goed doordachte organisatie. Wij zien in de onderzoeken van de accountant dat de organisatie geen grotere bezuinigingsopgaven meer kan invullen. In relatie tot onze referentiegemeenten doet onze organisatie het met ruim 40 fte minder. Dat is een prestatie.
Wij zijn het dan ook eens met de ondernemingsraad dat bij het aanvaarden van nieuwe taken vanuit de Rijksoverheid er telkens in de raad een discussie moet worden gevoerd welke bestaande taken er dan niet meer worden uitgevoerd of welke taken op een lager pitje moeten worden gezet. Wij vragen het College dan ook uitdrukkelijk om ons deze keuzes dan ook zo voor te leggen. Zoals wij in de commissie Planning & Control deze maand al hebben aangegeven, vinden wij dat we de kaasschaaf-methode inmiddels voorbij is.
Voorzitter,
Afrondend wil ik melden dat mijn fractie een drietal amendementen heeft opgesteld. Deze wil ik hierbij indienen. Deze amendementen zijn een reactie op de voorstellen van het college en worden door D66 en PvdA mede-ingediend. Wij denken dat deze amendementen voor zich spreken.
Dank u voorzitter.